Erfgoed en de Omgevingswet

 

Op 1 januari 2024 is de Omgevingswet ingegaan. Met de slogan ‘Ruimte voor ontwikkeling, waarborgen voor kwaliteit’ wil de overheid de regels voor ruimtelijke ontwikkeling vereenvoudigen en samenvoegen.

​

Gemeenten aan de slag

Ook hoe we omgaan met cultureel erfgoed in onze omgeving wordt straks geregeld in de Omgevingswet. Al vóórdat de wet ingaat, moeten gemeenten aan de slag om verschillende zaken te regelen, specifiek voor cultureel erfgoed. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft een publicatie uitgebracht waarin staat wat gemeenten minimaal moeten regelen en waar ze rekening mee moeten houden, zowel vóór als na de invoering van de wet. 

​

Wat is er veranderd qua erfgoedbeleid na 1 januari 2024?

• Cultureel erfgoed in de fysieke leefomgeving krijgt een brede definitie. Dit gaat om (gebouwde en aangelegde) monumenten, archeologische monumenten, stads- en dorpsgezichten, cultuurlandschappen en ander cultureel erfgoed, zoals roerend of immaterieel erfgoed dat je aan een specifieke locatie kunt koppelen, bijvoorbeeld een haven voor historische schepen of een plek waar corsowagens worden gebouwd.

• De structuurvisie van het Rijk, de provincie of de gemeente wordt vervangen door de omgevingsvisie. In deze visie staan de belangrijkste kwaliteiten van het gebied beschreven, evenals de opgaven, ontwikkelingen, ambities en strategie voor de lange termijn voor bouwwerken, infrastructuur, cultureel erfgoed, bodem, lucht, natuur en andere aspecten van de fysieke leefomgeving.

• Het omgevingsplan vervangt het huidige bestemmingsplan en de gemeentelijke regels over de fysieke leefomgeving. Het aanwijzen van gemeentelijke monumenten gebeurt straks ook in het omgevingsplan.

• Werelderfgoed wordt voor het eerst expliciet wettelijk vastgelegd met de Omgevingswet.

• De gemeente wordt verantwoordelijk voor de vergunningverlening voor het verstoren van archeologische rijksmonumenten, als er sprake is van een meervoudige aanvraag (dus als er ook andere omgevingsvergunningen nodig zijn voor bijbehorende activiteiten). De RCE geeft hierover wel een bindend advies.

• In de Omgevingswet is vastgelegd dat bij archeologische vondsten van algemeen belang, niet alleen de minister van OCW, maar ook de gemeente bodemverstorende werkzaamheden kan stoppen.

​